Klaas Beks
(1909-2002)
2035
– predikant
– helpt onderduikers. Is betrokken bij opzet EHBO-posten van Groep 2000 eind 1944 – begin 1945
Klaas Beks wordt geboren op 13 september 1909 te Smilde. Hij is de oudste zoon in een predikantengezin met vijf kinderen. Zijn vader overlijdt als Klaas acht jaar is. Klaas Beks studeert theologie op de RU Groningen. In 1936 wordt hij predikant van de Nederlands-Hervormde gemeente te Garsthuizen (Gr). Beks houdt al voor de oorlog een kritische lezing voor Hervormde predikanten uit de provincie Groningen over het Nationaal-Socialisme.
Als de oorlog uitbreekt laat hij zich niet in slaap sussen door de aanvankelijk milde houding van de bezetter. Op een avond aan het begin van de oorlog wordt hij door een collega gevraagd diens communistische zwager, die door de SD wordt gezocht, onderdak wil verlenen. Dan begint voor Klaas Beks de hulp aan onderduikers. Hij verzorgt ook onderduikadressen voor joden en voor personen die zich onttrekken aan de Arbeitseinsatz . Met Roel Radersma richt hij de ‘Groep Beks-Radersma’ op. Ook helpt hij Siet Tammens, die een knokploeg leidt. Klaas Beks maakt tot eind 1943 deel uit van het Provinciaal Comité van de L.O. in Groningen. Zijn hulp aan onderduikers wordt bekend in het dorp. Hij is dan ook blij als hij beroepen wordt in Harlingen en in december 1943 kan verhuizen. Niet lang daarna hoort hij dat de Landwacht de pastorie in Garsthuizen na zijn vertrek heeft doorzocht.
In januari 1944 wordt echter ook de situatie in Harlingen voor hem te gevaarlijk. Hij wordt gezocht en op een zondagochtend doen de Duitsers een inval in zijn pastorie. Beks is de avond daarvoor gewaarschuwd en heeft de nacht doorgebracht bij de overburen. Hierna is hij meteen vertrokken naar Amsterdam naar een studievriend van zijn vader, dominee Jan van Bruggen. Die verzorgt voor hem een onderduikadres. Via Van Bruggen komt hij in contact met Groep 2000. Hij krijgt een vals persoonsbewijs en wordt onder een andere naam ingeschreven in het Bevolkingsregister van Amsterdam.
Bij Groep 2000 leert hij Gé van der Neut kennen (groepslid nr.1401), van beroep verpleegster. Zij verloven zich met elkaar. Zr. Gé van der Neut heeft de leiding bij het inrichten van een aantal EHBO-posten van Groep 2000. Klaas Beks helpt haar hierbij. Zij organiseren bijeenkomsten waarin EHBO-ers worden opgeleid. Maar ook ondernemen zij andere activiteiten. Zij ‘organiseren’ voedsel voor onderduikers dat wordt opgeslagen in kerkgebouwen. Als een ‘gelukkig echtpaar’ vervoeren zij dit voedsel en soms ook EHBO-artikelen per kinderwagen naar bepaalde punten in de stad.
Naar aanleiding van verwikkelingen in het bestuur van Groep 2000 zijn in januari 1945 enkele groepsleden – onder wie Gé van der Neut en Klaas Beks – uitgetreden en overgestapt naar de groep ‘Vrij Nederland’. Hier zetten beiden hun werkzaamheden binnen de gecoördineerde EHBO-hulpdienst voort.
Na de bevrijding keert Klaas Beks zo spoedig mogelijk naar zijn gemeente in Harlingen terug. De eerstvolgende zondag staat hij weer op de kansel. In augustus 1953 is hij beroepen in Bant in de Noordoostpolder. Hier verricht hij pionierswerk en heeft hij twee kerkgebouwen gesticht. Hij is er ook actief in het jeugdwerk.
Vanaf 1968 tot zijn emeritaat in 1974 is hij predikant in Lennens. Klaas Beks is op 27 augustus 2002 te Noordbergum overleden. Wij herinneren hem met liefde als een oprecht en eerlijk mens die voor de onderdrukte groepen opkwam.
Truke en Bibi Beks (nichten van Klaas Beks)