Vertelvoorstelling ‘De Bonnenkoningin’

Met het waar gebeurde verhaal ‘De Bonnenkoningin’ brengt Karel Baracs de jaren 1943-1945 tot leven, de periode waarin Amsterdam gebukt ging onder de nazi-bezetting. De hoofdrol is weggelegd voor Jacoba van Tongeren (1903-1967).

In een tijd waarin het veelal de mannen waren die de dienst uitmaakten, maakte zij – als enige vrouw – deel uit van de hoogste leiding van het Amsterdamse verzet. Jacoba stuurde, als leider van haar verzetsorganisatie ‘Groep 2000’, niet minder dan honderdvijftig verzetsstrijders aan. Deze groep, bestaande uit mannen en vrouwen, droeg zorg voor duizenden onderduikers die zij voorzagen van voedselbonnen. Om deze bonnen te bemachtigen overvielen gewapende leden van de ‘Groep 2000’ distributie-kantoren in Amsterdam en omgeving. Karel Baracs schildert hun dilemma’s, hun keuzes en moed. Ook werpt het verhaal licht op de tragische gebeurtenissen binnen de Groep 2000, die leidden tot de openbare fusillade in het Weteringplantsoen op 12 maart 1945. Twee maanden voor de bevrijding lieten de nazi’s dertig politieke gevangenen doodschieten op straat , bij wijze van waarschuwing naar de Amsterdamse bevolking.

Bron

‘De Bonnenkoningin’ is gebaseerd op het boek ‘Jacoba van Tongeren en de onbekende verzetshelden van Groep 2000 (1940-1945)’. Jacoba werd door velen in haar omgeving wel ‘De Bonnenkoningin’ genoemd, omdat zij ook zelf voedselbonnen rondbracht aan onderduikers en een speciaal vest droeg, verborgen onder haar kleding. Daarin bevonden zich de duizenden geroofde voedselbonnen die bestemd waren voor de vele joodse en niet joodse mensen in onderduik.

De verteller

Karel Baracs (1950) is professioneel verhalenverteller sinds 1990. Hij treedt op als ‘De Verhalenman’ en als ‘De Stadsverteller van Amsterdam’. Zijn vertelvoorstelling ‘De Bonnenkoningin’ werd in het voorjaar van 2015 door Karel ontwikkeld in nauwe samenwerking met auteur Paul van Tongeren in opdracht van het 4 en 5 mei Comité.

De auteur

Paul van Tongeren (1942) heeft zich ingezet internationaal voor conflictpreventie en vredesopbouw en een internationaal netwerk van vredesorganisaties opgericht. Omdat tijdens de nazi-bezetting zowel zijn vader als zijn grootvader door de bezetter  werden vermoord, wenste Paul zijn leven lang geheel niet te worden herinnerd aan de 2e wereldoorlog.

In het jaar 2013 vond hij (70 jaar oud) per toeval het handgeschreven verhaal van zijn tante Jacoba over haar leven en haar verzetswerk. Jacoba bleek het verhaal te hebben opgeschreven vlak voor haar overlijden in 1967. Zo gedetailleerd als zij haar verzetswerk beschreef, was geheel onbekend. Niemand in de familie kende de aard van Jacoba’s verzetswerk. Voor het eerst stelde Paul zich open voor zijn familieverhaal. Hij bewerkte de memoires van tante Jacoba tot een boek dat in 2015 verscheen. Door het schrijven van het boek en de schoolvoorstellingen, heeft Paul zich enigszins met zijn familieverleden kunnen verzoenen.

Nagesprek

Aansluitend aan zijn verteloptreden nodigt de verteller (Karel Baracs) de auteur (Paul van Tongeren) uit op het toneel. Van Tongeren vertelt over het leven van zijn tante Jacoba,  de leden van haar verzetsgroep en de betekenis van dit verhaal anno nu. Hoe wij ook nu ons moeten verzetten tegen uitsluiting van groepen, racisme en discriminatie.

Referentie

Job Cohen, de voorzitter van het Amsterdamse 4&5 Mei Comité schrijft:

“Karel Baracs heb ik leren kennen als een meesterverteller, die ouderen en jongeren op bijzondere wijze kan meenemen in zijn verhalen. Verschillende malen heb ik met een brok in mijn keel en een traan in mijn oog naar hem zitten luisteren. Niet voor niets is hij de Stadsverteller van Amsterdam. Nu gaat hij het verhaal vertellen van Jacoba van Tongeren, een vrouw die, gesteund door haar geloof, met onvoorstelbare moed en uithoudingsvermogen een vitale en tot nu toe vrijwel onbekende rol in het Amsterdamse verzet gedurende de Tweede Wereldoorlog heeft gespeeld. Ik ben ervan overtuigd dat Karel Baracs ook met dit verhaal heel veel kinderen zal boeien”.

Video – registratie voorstelling en nagesprek

Karel Baracs en Paul van Tongeren hebben ‘De Bonnenkoningin’ sinds 2016 de voorstelling gebracht op vijftig Nederlandse scholen. De voorstelling heeft grote indruk gemaakt op jong en oud.  In 2017 werd besloten tot het maken van een video-registratie, die in 2018 werd gerealiseerd door film-regisseur Eveline van Dijck in samenwerking met de  Thorbecke sg in Zwolle.

Contact en informatie

De Verhalenman
John Blankensteinstraat 11A
1095 MB  Amsterdam
06-14820820
www.verhalenman.nl


Brieven aan Jacoba – De trailer

‘Brieven aan Jacoba’

Naar aanleiding van de schoolvoorstelling De Bonnenkoningin van Karel Baracs, schreven leerlingen van groep 8 van obs De Octopus te Zwolle brieven met daarin overpeinzingen, verhalen, gevoelens en vragen aan Jacoba van Tongeren.

Dit project is geheel vastgelegd op video en valt te bekijken via deze link.

F-site – Geschiedenisles over vrouwen

In het najaar van 2018 is de website voor het onderwijs F-site gelanceerd. Deze website biedt geschiedenisdocenten lesmateriaal over vrouwen uit de geschiedenis, toegespitst op de tien tijdvakken uit het geschiedenisonderwijs. Het kan tevens als bron dienen voor leerlingen die een spreekbeurt of werkstuk over een historische vrouw willen geven.

Onderwijsmateriaal mbt Jacoba van Tongeren is te vinden via deze link.

 


 

Heeft u interesse in het aanbod van Stichting Jacoba van Tongeren voor het onderwijs, neem dan contact op met Paul van Tongeren jacobavantongeren2000@gmail.com