Groep 2000 in kaart

De kaart op deze pagina markeert de ca. 150 adressen van de leden van en betrokkenen bij de Groep 2000. Hierbij is elk commentaar gewenst, mede ook om te bezien hoe het verder zinvol gebruikt kan worden.  Er zijn natuurlijk tal van vragen die hierbij gesteld zouden kunnen worden. En welke vragen zouden met gebruik van deze kaart reeds beantwoord kunnen worden?


Mail uw reactie naar info@jacobavantongeren.nl o.v.v. ‘Groep 2000 in kaart’


Het is waarschijnlijk dat sommige verzetsmensen in Amsterdam elkaar kenden. Wat heeft Jacoba gedaan opdat bekenden elkaars paden niet of zo min mogelijk zouden kruisen in verband met hun werkzaamheden voor de verzetsgroep?

Frans Reitema, die het boek ook heel goed kent, komt met de bron : blz 187 in de laatste alinea over zuster Jo Willemse.

..Maar een wijkverzorgster mag niet in haar eigen wijk wonen..

Hij had die “regel” ook gelezen in de persoonlijke aantekeningen van zijn vader.

Hierbij valt op te merken betreffende Districts-Hoofd West: Swiebel, leiding over het Marine zendstation met zijn vrouw Jansje Swiebel-van Rijswijk die helpt bij steun aan gevallen leden der Marine en later Mouthaan, ‘de ziel van het wijkwerk’ volgens Jacoba, die samen met haar en Kees Reitema (Hoofd Onderzoeks Centrale) het dagelijks bestuur vormden. De dochters van Mouthaan verrichtte af en toe koerierswerk voor kranten en distributiebonnen. Swiebel en Mouthaan beiden wonend in West.

Omdat de leden nummers hadden i.p.v. namen, werd de kans op verraad geminimalisseerd. Soms woonden leden slechts een paar huizen bij elkaar vandaan. Enerzijds kon dat een risico betekenen, anderzijds kan het ook zijn dat men personen die men kende, die bijna buren waren, bij het verzetswerk hadden betrokken.
Bijvoorbeeld bij Puck Huijkman-Strubelt, Joos Banckersweg 21  en Anna Koster-Buring, Joos Banckersweg 26. Groepslid Jan Dekker was tijdellijk in onderduik op het Valeriusplein 5 bij de verzetsfamilie Sietsma, Paul Jacob Hertog woonde op schootsafstand op de Valeriusstraat 192. Weer vlak om de hoek daarvan op de Lomanstraat 18 woonde Jan Pieter van Bruggen. Wilhelmina Hageraats woonde bij haar moeder op de Hoofdweg 37, Pieter Bol woonde een paar huizen verder op de Hoofdweg 47. Wim Wiebeld en zijn vrouw Albertha Wiebeld-van Zon woonden op de Nieuwe Keizersgracht 17 terwijl Jo Willemse huisvestte op de Nieuwe Keizersgracht 45 (blz187) waar de Logementen 2000 waren, zo’n 50 meter verderop.

In een enkel geval woonden ze zelfs in hetzelfde pand zoals in het geval van Harry Mouthaan op de Baffinstraat 25 I. Boven hem woonde de famile Van der Neut met Gé en Jan Tijmen op de Baffinstraat 25 III.

In welke wijk woonden ze en waar waren ze precies actief? Vrijwel niemand die betrokken is geweest bij de Groep woonde in  Amsterdam-Noord hoewel men daar wel actief was, op Chris Dobbinga, marconist bij het illegale Marine Zendstation op de Distelweg 3 na. Waarom was dat zo?

(zie afbeelding blz.78/79 uit het Beknopt verslag van de werkzaamheden van Groep 2000)

Dit zijn enkele overdenkingen die aan het begin staan van een nader onderzoek aan de hand van de locaties waar men verbleef ten tijde van hun actieve deelname aan de verzetsgroep. De leden en betrokkenen zijn gepind op betreffende locatie, gebruik makende van GoogleMaps. Daarbij een korte omschrijving van hun beroep en hun rol bij de Groep 2000. 

Deels zijn enkele (concept)biografieën gepubliceerd van de leden en betrokkenen op de website van Stichting Jacoba van Tongeren en in boekvorm, geschreven door Paul van Tongeren en Trudy Admiraal; Jacoba van Tongeren en de onbekende verzetshelden van Groep 2000 (1940-1945)

N.B.  Soms zat iemand in onderduik op een onofficieel adres voor een bepaalde periode en dan kan dit een vertekend beeld opleveren wanneer je alleen maar uit zou gaan van de adressen die staan vermeld op de archiefkaarten van het Gemeente Amsterdams Archief.

Toekomstige onderzoeksvragen zijn wellicht geholpen met het leggen van vermoedelijke verbanden met een der Groepsleden of betrokkenen, aan de hand van een nabij gelegen adres. Zo blijkt bijvoorbeeld dat de, uit München afkomstige, Kurt Löwenberg (1915) schuin tegenover Lies van Tijen (1922) (Amstel 165) op de Amstel 300 woonde. Kurt Löwenberg, die volgens kleindochter Liesan betrokken zou zijn geweest bij verzetsactiviteiten. Deze Kurt heeft samengewerkt met de verzetsman Nico Klijn, die niet gelieerd was aan enige groep maar wel samen werkt met Joop Woortman, die op enig moment actief was in de Hollandsche Schouwburg om Joden te helpen ontsnappen.
Groepslid Lies van Tijen is ook betrokken geweest bij verzetsactiviteiten mbt de Hollandsche Schouwburg.


Op de kaart hieronder kunt u op het linker icoon links in de werkbalk klikken waardoor de namen links van de kaart verschijnen die op de kaart gemarkeerd staan met een icoontje met het Groepsembleem, oranje gekleurd.  Daar kan op geklikt worden opdat eveneens links van de kaart nadere informatie met adresgegevens en eventueel een portretfoto verschijnt.
U kunt in en uitzoomen middels het scrollwiel op uw muis. Met de linker muisknop ingedrukt, kunt u de kaart heen en weer bewegen.
Voor de zoekfunctie activeert u de volledige beeldscherm grootte kaart in Google Maps middels de icoon geheel rechts op de donkerblauwe taakbalk boven de kaart op deze pagina. Via de Google Maps versie treft u tevens de zoekfunctie mogelijkheid om specifieke personen te traceren.


Op landellijk niveau zijn dergelijke projecten online ontwikkeld door bijvoorbeeld het NOB (
Netwerk Oorlogsbronnen). Zie artikel in het Parool van 25-02-2018; Kaart van Verzet toont Amsterdamse verzetsdaden.

In boekvorm bestaat er ook de Atlas van een bezette stad van Bianca Stigter, zie artikel in het Parool 17-10-2019; Waar de oorlog niet zichtbaar is.
De meeste adressen uit de oorlog zijn uit de geschiedenisboeken verdwenen of in de vergetelheid geraakt. Ze worden in Atlas van een bezette stad op een rij gezet om een indruk te geven van de extremen van het leven in Amsterdam in die vijf jaar van bezetting, vervolging, collaboratie en verzet.

Volgens de (nog niet) volledige Lijst van verzetsgroepen in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog op Wikipedia zijn o.a. de volgende verzetsgroepen actief geweest in Amsterdam: