Joop Mendes
(1913-2002)
– gymnastiekleraar in Amsterdam.
– voert spionageactiviteiten uit voor
Groep 2000
Joseph Mendes is geboren op 4 maart 1913. Hij is joods. Hij wordt gymnastiekleraar. Als de oorlog uitbreekt, vecht hij als militair bij Katwijk aan de Maas. Hierbij raakt hij gewond. Na de capitulatie is hij twee maanden krijgsgevangen. Daarna keert hij terug in Amsterdam bij zijn vrouw en drie kinderen. Direct begint hij met illegaal werk. Eerst heeft hij contact met Vrij Nederland, later met Groep 2000.
Zijn illegaal werk bestaat uit spionageactiviteiten. Joseph Mendes vervaardigt situatietekeningen van installaties in de Amsterdamse haven en geeft deze door aan H.R.J. Kroon. Tot mei 1942 werkt hij met Kroon samen. Door zijn contact met en actief aandeel in de spionagegroep wordt hij een waardevol contact voor Groep 2000.
Joseph Mendes wordt enkele keren gearresteerd, doch twee keer wegens gebrek aan bewijs vrijgelaten. Na zijn eerste arrestatie in februari 1941 komt hij terecht in het Huis van Bewaring aan de Amstelveenseweg en in de gevangenis aan de Weteringschans te Amsterdam. Daar ontmoet hij de vader van Jacoba.
Op 1 juni 1943 wordt Mendes wegens sabotage aan Wehrmacht auto’s gearresteerd, waarbij wordt geconstateerd dat hij een revolver bij zich draagt. Hij wordt overgebracht naar het Huis van Bewaring te Arnhem en daarna naar kamp Vught. Daarna wordt hij in november 1943 achtereenvolgens getransporteerd naar de kampen Birkenau en Dachau. Met hulp van een Oostenrijks officier wordt hij overgeplaatst naar het krijgsgevangenkamp te Sanowitz. Op 16 januari 1945 weet hij te ontvluchten door uit een trein te springen. Er wordt op hem geschoten en hij loopt meerdere verwondingen op. Hij verbindt de wonden met toiletpapier en vindt een schuilplaats waar hij door Tsjechische partizanen wordt verzorgd. Hij sluit zich aan bij deze partizanen. Op 16 juli 1945 keert hij in Amsterdam terug.
Door de vele mishandelingen in gevangenschap is Mendes na de oorlog voortdurend ziek. Het huwelijk met zijn eerste vrouw houdt geen stand. Hij kan zijn oorspronkelijke beroep niet meer uitoefenen. Gelukkig krijgt hij materiële en immateriële steun van de Stichting 1940-1945. Ook zijn vrouw en kinderen zijn door de Stichting geholpen. Begin jaren 50 werkt hij als gymleraar. In ’53 emigreert hij naar Nieuw Zeeland, waar hij instructeur is van parachutisten. Vervolgens woont hij in Australië. In het laatste land, waar hij met zijn vierde vrouw woont, sterft hij op 7 september 2002 in Adelaide.
FR