Jan Holm
(1896-1972)
– onderwijzer
– mede-oprichter van de ‘verzetsgroep
Henk Dienske’. Zit in de top van Trouw
in Amsterdam
Jan Weijert Holm wordt geboren op 2 november 1896. Hij woont in Amsterdam en is daar onderwijzer op een Lagere School. Hij behoort tot de Gereformeerde Kerk en is een zeer actief lid van de AR-Partij.
Bij het uitbreken van de oorlog woont hij met zijn vrouw in de Pieter Aertszstraat in ‘de Pijp’ in Amsterdam-Zuid. Jan Holm begint kort daarna met illegale activiteiten. Met zijn vriend Henk Dienske, die hij kent uit de Gereformeerde Kerk en de ARP, vormt hij de ‘verzetsgroep Dienske’. De groep verzorgt geld, bonkaarten en persoonsbewijzen voor onderduikers en geeft ook hulp en steun aan achtergebleven families van onderduikers.
Jan Holm brengt onderduikers (w.o. joden) naar hun onderduikadres. Diverse onderduikers brengt hij naar Jaap Slot in Broek op Langendijk, die in dat (toen) grote eilandengebied coördinator voor de onderduikers is. Ook heeft hij contact met Jaap Balder uit Heerhugowaard.
Jan Holm haalt regelmatig grote aantallen bonkaarten uit diverse plaatsen die bestemd zijn voor onderduikers. Hij gaat bijvoorbeeld per trein naar de Achterhoek (Aalten), naar Zwolle en Haarlem. Op zeker moment zijn dit 1.500 bonkaarten per maand. Ook verzamelt hij gelden voor het N.S.F., waar hij samenwerkt met Dik Vos de Mooy.
Jan Holm verspreidt ook diverse illegale bladen: Trouw, Het Parool en Vrij Nederland. Hij zit in de top-organisatie van Trouw in Amsterdam.
Aanvankelijk deed hij deze activiteiten alleen met Henk Dienske. Later in L.O. en N.S.F. verband. Zijn illegale werk breidt zich steeds verder uit. In 1943 wordt hij door een mede-kerklid, die rechercheur van politie was, gewaarschuwd dat hij op een opsporingslijst van de SD staat. Daarom gaat hij na de zomervakantie niet meer terug naar zijn school en duikt hij onder. Van het schoolbestuur krijgt hij ‘studieverlof voor hoofdakte’, een excuus voor de vrijstelling van zijn onderwijstaak. Een van zijn onderduikadressen is in 1944 bij Rem de Wilde, die op de Prins Hendrikkade naast de St.Nicolaaskerk woont. Omdat dit adres tegenover het Centraal Station ligt, is dit – tot de spoorwegstaking – een prima uitvalsbasis voor zijn activiteiten . Tijdens zijn onderduikperiode zet Jan Holm zijn illegale werk voort, met vervalste persoonsbewijzen op naam van ‘de Wit’ en ‘Jansen’.
Jan Holm heeft – net zoals Henk Dienkse- samengewerkt met Groep 2000. Pas in 1944 komt hij erachter dat Jacoba , met wie hij jarenlang samenwerkt, bij Groep 2000 hoort.
Na de oorlog gaat Jan Holm weer in het onderwijs werken. Daarnaast is hij nog enige tijd actief voor de Stichting 1940-1945. Maar Jan Holm heeft gezondheidsklachten gekregen door het langdurige illegale werk. In 1959 moet hij zijn werkzaamheden beëindigen wegens overspannenheid en hoge bloeddruk. Kort daarna kreeg hij tweemaal een hartinfarct, waarna ook zijn gezichtsvermogen achteruit ging. Hij kon toen nauwelijks meer lopen. In januari 1969 wordt Jan Holm opgenomen in een verpleegtehuis in Amsterdam, waar hij op 6 december 1972 overlijdt.
FR