Frans Reitema
(1877-1949)
1802B
– chef van een expeditieafdeling
– districtshoofd Zuid-West van het wijkwerk
van Groep 2000 en beheerder van wijkgebouw ‘Irene’ aan de Jacob van Lennepkade
Frans Reitema is geboren op 30 augustus 1877. Hij is getrouwd met Marretje ter Beek. Het echtpaar krijgt een zoon. Frans heeft vrijwel zijn gehele werkzame leven bij de firma J.Duyvis & Zn in Amsterdam gewerkt, een groothandel in koffie en thee. Hij klimt er op tot chef van de expeditieafdeling. Eind 1940 moet hij omdat er geen werk meer is met vervroegd pensioen.
Frans is een sociaal bewogen man, die in actie komt wanneer er volgens hem van onrecht sprake is. Hij schrijft menige brief naar de redactie van zijn dagblad (het Handelsblad), maar ook naar de burgemeester van Amsterdam, een minister en zelfs een keer naar Koningin Wilhelmina. Hij is lid van de CHU, de politieke partij voor Nederlands Hervormden. Frans is lidmaat van de Nederlands Hervormde Kerk en kerkelijk zeer actief. In zijn jonge jaren is hij lid van de Christelijke Jongemannenvereniging ‘Excelsior’, zingt hij in een koor en is hij lid van de Schutterij (de vrijwillige burgerwacht). Later is hij diaken van de Overtoomkerk-gemeente (wijk XVI).
Als de oorlog uitbreekt, is hij penningmeester van wijk XVI en lid van de Commissie Schaal, een fonds ter ondersteuning van noodlijdenden voor heel kerkelijk Amsterdam. Met vrouw en zoon (Groepslid 1802) is hij woonachtig in de 1eHelmersstraat tegenover het Wilhelmina Gasthuis.
Via een buurman raakt Frans in de loop van 1940 betrokken bij de eerste groep verspreiders van Vrij Nederland. Vanaf augustus 1940 verspreidt hij VN in zijn netwerk. Op 9 juli 1941 wordt hij op zijn huisadres gearresteerd en overgebracht naar het Oranjehotel in Scheveningen. Zes maanden later gaat hij naar de Strafgevangenis in Scheveningen. Het VN-proces wordt op 24 februari 1942 gehouden. Frans wordt tot zes maanden gevangenisstraf veroordeeld wegens het in bezit hebben van “Duits-vijandige geschriften”. Deze lichte straf krijgt hij uiteindelijk omdat hij volhoudt deze geschriften wel te hebben gekregen maar direct in de kachel te hebben verbrand. Omdat hij reeds bijna acht maanden in voorarrest heeft gezeten, wordt hij nog diezelfde dag in vrijheid gesteld.
Na zijn vrijlating komt Jacoba bij hem op bezoek, waarna Frans zich direct weer beschikbaar stelt voor Groep 2000, waar hij dan zijn zoon Kees ook bij betrekt. Hij neemt deel aan activiteiten van het wijkwerk van de Groep, met name de hulp aan onderduikers. Hij wordt districtshoofd van district Zuid-West (de Concertgebouw- en Minervabuurt). Als districtshoofd coördineert hij de hulp aan onderduikers in die wijk (door een aantal huisbezoekers worden bonkaarten en geld bezorgd).
Daarnaast speelt hij vanwege zijn functie bij de Hervormde Kerk een rol bij het gebruik door Groep 2000 van het wijkgebouw ‘Irene’ van wijk XVI aan de Jacob van Lennepkade 310-312. Frans is beheerder van dit gebouw. Dit wijkgebouw wordt in de periode 1943-1945 als postadres gebruikt voor de Groep, waarbij de post is gecodeerd. Bijeenkomsten van de Groep vinden hier plaats met catechisatie als dekmantel. Kerkelijke samenkomsten, bijvoorbeeld catechisatie- bijeenkomsten, zijn door de Duitsers toegestaan.
In het laatste oorlogsjaar heeft Frans onderduikers in huis gehad (hij durft dit direct na zijn gevangenschap niet, omdat hij vreest op een “besmet” adres te wonen).
Tijdens de bijeenkomst op 31 augustus 1945, bij de viering van het eerste lustrum van Groep 2000, spreekt Frans als oudste groepslid Jacoba toe. Als blijk van vriendschap en verbondenheid biedt hij haar een ring aan.
Frans Reitema is overleden op 27 januari 1949. In 1984 wordt aan hem postuum het Verzetsherdenkingskruis toegekend.
Frans Reitema (kleinzoon)